Dit stuk is over een lange tijd ontstaan, omdat ik omwille van omstandigheden het werk eraan meermaals moest onderbreken.Wat eerder was gecomponeerd, geschetst en gepland scheen mij na de onderbrekingen dikwijls vreemd, nietidentiek, ‘ontdubbeld’ toe. Karakter, inhoud, formele tendenzen enzovoort moest ik zo telkens opnieuw leren begrijpen. De herhaalde observaties van wat al gemaakt was, leidden meer en meer tot het inzicht dat alles eigenlijk ook helemaal anders had kunnen zijn. Nu is het niet zo dat ik heb geprobeerd mijn persoonlijke irritaties door een soort subjectieve ‘espressivomuziek’ uit te drukken. Veeleer is de veralgemeenbare ervaring van de niet-identiteit van de waarneming de centrale idee van de vormgeving geworden. Om dit mogelijk te maken, duiken bijna alle ideeën, texturen en vormdelen twee of meer keer op. Steeds weer worden bijna dezelfde toestanden bereikt, zij het in niet-periodische tijdsafstanden. Verandering vindt eigenlijk alleen in kwantitatieve zin plaats en nooit in alle parameters tegelijk. Daardoor blijven gestiek, karakter en voorkomen steeds gemakkelijk herkenbaar. Doorslaggevend is echter de steeds gewijzigde volgorde, zodat het principe van de logische opeenvolging van oorzaak en gevolg meer en meer wordt uitgehold.

De elementair-expressieve directheid van het grote slagwerkapparaat die bij het begin van het stuk op de voorgrond staat komt op die manier steeds meer in conflict met het moment van haar terugkeer. Daardoor verliest zij haar natuurlijkheid, wordt zij door een veranderde omgeving steeds meer belicht en ondergaat zij in de loop van het stuk beslissende kwalitatieve veranderingen met betrekking tot haar functie en betekenis. De ondertitel ‘Die entzweite Denkmusik…’, is ontleend aan het gelijknamige gedicht van Paul Celan. Zonder dat de muziek concreet naar dit gedicht verwijst, waren enkele fragmenten eruit als losse associaties een belangrijke hulp voor mij:

…die unendlich gedoppelte Schleife…

…Schrei…

…ins Neue…

…angestrahlt, ausgeleuchtet vom jähen, beharrlichen Glockenspiel…

…Entwegtes Übermaß…

Quartett. ‘Die entzweite Denkmusik…’ werd op 28 oktober 2006 tijdens TRANSIT gecreëerd door Schlagquartett Köln. (Jörg Birkenkötter)