Transit

Paul Craenen | Das Wohlpreparierte Klavier I | 2009

De titel van deze verzameling korte pianostudies verwijst naar twee ijkpunten in de klavierliteratuur die van een haast tegengesteld instrumentaal concept uitgaan. Das Wohltemperierte Klavier (1722) van Johann Sebastian Bach vertrekt van  een ‘welgetemperde’ stemming die toelaat om op hetzelfde instrument muziek te spelen in alle vierentwintig toonaarden.   Hoewel het nog niet ging om een zogenaamd ‘gelijkzwevende’ stemming, werd hiermee een tendens ingezet naar een  ‘neutrale’ benadering van het klavierinstrument: intervallen en melodieën werden transponeerbaar met behoud van hun toonkarakter.


Lees verder »

Twee eeuwen na Das Wohltemperierte Klavier kwam John Cage op de proppen met zijn ‘prepared piano’ (Bacchanale,  1938). Het effect van zijn preparaties is een ontmanteling van het ‘neutrale’ piano-ideaal: naargelang de preparatie krijgt elke pianotoets een unieke, en nauwelijks transponeerbare klankidentiteit. Door middel van elektronische  klanktechnieken worden in mijn Das Wohlpreparierte Klavier I elementen uit beide benaderingen gecombineerd. Het pianoklavier wordt op een conventionele manier bespeeld, maar in elke studie wordt met behulp van microfoons een  digitale klankbewerking toegevoegd. De studies worden onderverdeeld in reeksen waar steeds één type van klankbewerking centraal staat. Deze klankbewerkingen worden niet opgevat als extensies die naar believen kunnen worden aan- of uitgeschakeld, maar als obstakels die de creativiteit uitdagen en aan de composities vooraf gaan. Ik verkies daarom de omschrijving ‘elektronische preparatie’ boven het alom gebruikte ‘live electronics’. In de eerste reeks studies staat één van de oudste  klanksynthesetechnieken centraal: de ringmodulatie. Een dubbele ringmodulatie transformeert het klavier in een zeer  ongelijkzwevend toongebied met duidelijk onderscheidbare registers. Deze sonore heterogeniteit wordt afgetast in korte studies waarin telkens één soort van beweging voorop staat. Puls, voortdurende microvariatie en snelheid zijn daarbij de meest opvallende ingrediënten. Das Wohlpreparierte Klavier I werd geschreven in opdracht van TRANSIT 2009, waar het door Frederik Croene werd gecreëerd op 24 oktober.




Ook interessant...

Kijk ook eens naar deze werken

De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.