Bij de studie van het vocale werk van Lucien Goethals vond ik een van zijn favoriete citaten van de Spaanse dichter León Felipe (1884-1968):

“Tú que sabes lo que pesan las piedras

y lo que corre el viento…

¿Cuál es la velocidad de las tinieblas

y la dureza del silencio?”

(Jij die weet hoeveel de stenen wegen en hoe de wind waait, zeg mij, wat is de snelheid van de duisternis en de hardheid van de stilte?)

Het gedicht ‘Yo soy el gran blasfemo’, waaruit het citaat komt, sluit inhoudelijk sterk aan bij de politiek geëngageerde, assertieve poëzie van Claudio Rodriguez (1934-1999), waarvan ‘Cáscaras’ (in 1969 door Goethals getoonzet) een voorbeeld is. Wanneer de zinsnede echter uit haar context wordt gelicht, verdwijnt de verwijtende toon waarin het oorspronkelijk weerklonk. Op deze wijze leerde ik het citaat kennen dat me sindsdien niet meer heeft losgelaten. Voor mij betekent het op die manier zoveel als een liefdevolle terechtwijzing van intellectuele hybris.

Door vrije associatie werden de delen van de tekst gelinkt aan de vier elementen (Empedocles). Die gaven op hun beurt aanleiding tot verdere associaties, als basis voor de verschillende lijnen die in het stuk weerklinken. In La velocidad de las tinieblas probeer ik de toch wel geheimzinnige vraag naar de snelheid van de duisternis en de hardheid van de stilte sonoor om te zetten. Hierbij kwamen verschillende nieuwe vragen aan de orde. Hoe statisch is verandering en hoe beweeglijk is stilstand? Hoe veranderlijk is verandering? Daarbij denk ik aan de schijntoestanden van de sterrenhemel of wateroppervlakken. Ook de visuele impressies van de schilderijen van Rothko, de etsen van Escher of de effecten van een stroboscoop vormden een uitgangspunt bij het werk aan deze compositie. Meer nog dan het sonoor verklanken (zonder gebruik van de eigenlijke tekst) van het citaat in zijn afzonderlijke specifieke delen, wou ik met dit stuk de intellectuele en emotionele toestand vasthouden waarin ik me bevond toen ik voor het eerst deze uitdagende terechtwijzing las.

La velocidad de las tinieblas werd gecomponeerd in opdracht van TRANSIT, en aldaar gecreëerd op 30 september 2005 door Spectra. (Filip Rathé)