Index voor strijktrio en klavecimbel kadert in een geheel van composities gebaseerd op onverfilmde scenario’s. Voor dit stuk wordt vertrokken van Signe particulier: néant van Georges Perec. De synopsis van een nooit gerealiseerde film. Eigen aan Perecs werk is dat hij zichzelf als drijvend concept een zelfgekozen beperking oplegt (of ‘contrainte’) die bepalend is voor de vorm. Zo werd hij berucht als de man die ooit een 300 pagina’s tellende roman schreef zonder de letter E (La Disparition, 1969). 

Signe particulier: Néant is een equivalent van hetzelfde idee voor film. Hier echter zit de beperking in het niet-tonen van gezichten. Dit in films essentiële element wordt weggelaten. Een lijst met mogelijke filmscènes die aan de ‘contrainte’
beantwoorden toont welke ideeën Perec verzamelde om personages verhuld in beeld te brengen: een scène vanop grote
afstand, bij nacht, in een sauna, imkers, personages overvallen door een zandstorm, als schaduw, slecht gecentreerd beeld, een commando-eenheid bij nacht met gecamoufleerde gezichten enzovoort. Het opstellen van een lijst, opsomming - of ‘Index’ - was voor Perec vaak een uitgangspunt van zijn schrijversactiviteit. Bij het maken van deze compositie was de belangrijkste vraag welke ‘contrainte’ sterk genoeg was om vorm en materiaal te bepalen. Het verbieden van intervallen groter dan één toon bleek een overtuigende vormdwang in zich te dragen en tot specifiek materiaal te leiden. Welke muziek is mogelijk wanneer zo’n essentieel element wordt ontzegd? [Heleen Van Haegenborgh]

Foto: Brecht Van Maele