Zoals veel van zijn tijdgenoten schreef de renaissancecomponist Christopher Tye een reeks polyfone composities voor gambaconsort die in zijn geval tot de meest opmerkelijke werken van zijn tijd behoren. Sinds enkele jaren neem ik zorgvuldig uitgekozen stukken uit dit repertoire als basis voor nieuwe werken. In deze vier bewegingen voor strijkkwartet nam ik vier consortstukken, die op het oude koraalfragment dum transisset sabbatum gebaseerd zijn, als uitgangspunt voor contrastrijke nieuwe werken. De ondertitels die ik aan de bewegingen gaf zijn Reliquary, Totentanz, Shadows en
Contrafacta.
In Reliquary zijn de vluchtige fragmenten van Tye’s oorspronkelijke materiaal slechts als voorslagnoten te horen binnen een grotere structuur die helemaal niet van Tye is afgeleid. Pas in de tweede helft van dit deel worden de contouren van deze figuren geleidelijk aan zichtbaar. Totentanz is, met zijn snel veranderende technieken en structuren, een ‘zwart
scherzo’. Het is geïnspireerd op fresco’s in kerken die de dood voorstellen tijdens de dans met zijn offers. Shadows laat het bronnenmateriaal op vele verschillende manieren en vormen op de voorgrond treden, maar altijd versluierd en
immaterieel. Het is als het ware een opeenvolging van dromen in licht en schaduw. Aangezien het koraalfragment waarop Tye’s composities gebaseerd zijn niet erg geprofileerd noch opmerkelijk is, liet ik mezelf toe – misschien een weinig respectloos – een reeks van mogelijke ‘verbeteringen’ op te stellen. Omdat geen enkele poging daartoe stabiel bleek te
zijn, verglijdt het werk in een eerder verwarde en bange poging om Tye-materiaal als een geneesmiddel tegen de uitbarsting van de chaos uit te roepen. (Brian Ferneyhough)
De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.