Transit

Steve Reich | Four Organs | 2003

Four Organs (1970) is het enige werk dat Steve Reich tussen 1965 en 1971 componeerde waarin hij geen beroep doet op de techniek van phase shifting, een gegeven dat wel voorop staat in zijn ander werk voor vier elektrische orgels, Phase Patterns.
In Four Organs spelen de vier elektrische orgels allemaal één enkel akkoord (een dominant undecimeakkoord op E), waarvan geleidelijk aan alle individuele noten afzonderlijk van elkaar verlengd worden. Op die manier transformeert Reich dit gegeven van één kort aangezet akkoord in het begin tot een weefsel van lang aangehouden noten dat zich over een steeds langere tijdsspanne als een waaier openvouwt. In de voorlaatste maat van het werk beslaat het akkoord een lengte van liefst 265 tellen. Om het de muzikanten toe te laten makkelijker de tel bij te houden, voegde Reich een percussionist toe die op maraca’s voortdurend achtste noten speelt, als een soort van menselijke metronoom.


Lees verder »

Wanneer een verticaal gegeven (een akkoord) langzaam verandert in een lineair gegeven (het wisselende spel van noten die volgens een wiskundige systematiek steeds langer worden), heeft dat ook gevolgen voor de harmonie. Het ene dominant undecime-akkoord blijkt wanneer de noten niet meer samen maar na elkaar inzetten ineens geen ondeelbaar gegeven meer te zijn en ambigu te worden. Binnen dat akkoord kan je verschillende akkoorden en vage melodische lijnen horen en Reich zelf heeft opgemerkt dat de hoogste noot van het akkoord (de A) tegelijk de tonica is ten opzichte van de dominant op E en dat het akkoord dus zijn eigen oplossing in zich meedraagt. Wanneer de bastoon wegvalt en de hoogste toon langer blijft doorklinken zorgt dat voor een merkwaardig effect. Het zijn zulke harmonische ambiguïteiten die de strenge systematiek van Four Organs verrassend en fascinerend houden.




Ook interessant...

Kijk ook eens naar deze werken

De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.