Transit

Petra Vermote | Ruach | 2004

Ruach is Hebreeuws, betekent zowel adem als geest, en manifesteert zich in het scheppingsverhaal uit het Oude Testament als "een hevige wind die de wateren opzweept", als "Gods geest die over de wateren zweeft". Voor veel oude culturen is wind een bovennatuurlijke manifestatie, en niet alleen een natuurverschijnsel. In het oude Perzië heeft wind een ordenende functie in het kosmisch wereldplan. In China werd in de oudheid de wind als een vogelgod vereerd, wellicht als een oervorm van de feniks. Het Chinese woord voor wind, feng, heeft ook de overdrachtelijke betekenis van liefkozen, en van gerucht. Een waarzegger noemde men een 'windspiegel'.


Lees verder »

Ogenschijnlijk lijkt een titel als Ruach in tegenspraak met een bezetting van 48 strijkers. Aan de basis liggen gedichten van F.G. Lorca uit een vroeger werk, Diferencias (2001), voor sopraan en ensemble. In enkele van die gedichten gebruikt Lorca de wind als metafoor. Het gedicht Mundo uit het zevende deel van Diferencias luidt in het Nederlands : 

Eeuwige hoek,
de aarde en de hemel.
Met de wind als hoekdeellijn. 
Immense hoek,de rechte weg.
Met het verlangen als hoekdeellijn.
De parallellen ontmoeten elkaar
in de kus.
O hartzonder echo!
In jou begint en eindigt
het universum. 

Het uiteindelijke klankresultaat van Ruach wordt bereikt door een muzikale 'abstrahering' van fenomenen, eigenschappen uit bovenstaand gedicht (en van het natuurverschijnsel 'wind' op zich) tot een aantal voor Ruach kenmerkende componeertechnieken : de verbinding van, of communicator tussen twee elementen die elkaar zelf niet kunnen raken (Lorca geeft in bovenstaand gedicht de wind die verbindingsfunctie), dualiteit, klankweerkaatsing (of het ontbreken daarvan), lijnenspel en het ongrijpbare, haast onmerkbare verschuiven daarvan, grilligheid,.... Ruach is opgevat als een concerto grosso waarbij steeds wisselende groepen tegenover elkaar worden gezet (bv. strijkwartet versus de overige strijkers) en waarbij de 48 strijkers zowel als massieve groep als strikt onafhankelijk van elkaar voorkomen. Het muzikale materiaal is terug te brengen tot de modus die de basis vormt van Diferencias : c, cis, e, fis, gis, bes, b.




Ook interessant...

Kijk ook eens naar deze werken

De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.