Transit

Hanspeter Kyburz | Streichquartett | 2004

In zijn nieuwe strijkkwartet, dat in de zomer van 2004 voltooid werd, vertrekt Hanspeter Kyburz van een eenvoudig basisidee, dat hij systematisch ontplooit en waarbij hij een nauwe verstrengeling bereikt van zetting en vorm. Uitgangspunt is de in de nieuwere kwartetliteratuur vaak gethematiseerde vraag, hoe de verhouding van de vier instrumentale stemmen georganiseerd kan worden. Een eerste voor de hand liggende mogelijkheid bestaat erin, één instrument uit de groep te lichten, en het type van ‘solo met begeleiding’ te volgen. De tegenpool voor deze hiërarchische verhouding vormt het werken met één homogeen geheel waaraan alle vier de kwartetstemmen zich gelijkmatig onderwerpen. Tussen deze volgens Kyburz eigen formulering ‘integratieve’ schrijfwijze en de eerstgenoemde, solistische, staat een derde, polyfoon-contrapuntische werkwijze. Hier wordt iedere stem op zichzelf individueel en karakteristiek behandeld, zodat er uit het samengaan van onafhankelijke lagen een specifieke constructieve spanning ontstaat.


Lees verder »

Deze verschillende schrijfwijzen bezitten ook een formele kwaliteit. Wanneer ieder instrument de mogelijkheid krijgt, om solistisch op de voorgrond te treden, dan ontstaan er vier fragmenten, die dankzij de afwisseling van de solo-instrumenten elk een individueel karakter vertonen. Dit aantal wordt ook getransponeerd naar de integratieve en de polyfone schrijfwijze, zodat de vorm van het hele kwartet uiteindelijk bestaat uit 12 overzichtelijke, onderling duidelijk afgegrensde onderdelen. De volgorde is de volgende: 
polyfoon – solo: viool 1 – integratief – polyfoon – integratief – solo: cello – integratief – polyfoon – solo: altviool – polyfoon – solo: viool 2 – integratief 
De volgorde volgt geen vast schema, maar is onderworpen aan het principe van de voortdurende afwisseling. Daarbij ontstaan de meest uiteenlopende constellaties en samenhangen. Het gevaar van een uiteenvallen van de vorm wordt door Kyburz tegengewerkt door de inlassing van veelvuldige overeenkomsten en motivische relaties tussen de afzonderlijke onderdelen.



Media en bijlages

Foto's


© Rob Stevens




Ook interessant...

Kijk ook eens naar deze werken

De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.