‘Veille’ – het waken dat verwacht of verlangt dat iets gebeurt of plaatsvindt (of net zo goed niet gebeurt of plaatsvindt). ‘Surveille’ – een meer aandachtig en onderzoekend uitkijken dat alles doorvorst, vandaag ervaren in allerlei vormen van wereldwijde bewakingssystemen (met het inzicht dat er hoe dan ook iets te gebeuren staat). In deze compositie controleren en bewaken de drie vertolkers (folkgitaar, gamba en elektronica) voortdurend de details van alles wat ze doen, en waken over elkaar om het gewenste, maar breekbare en onstabiele evenwicht in stand te houden: elke kleine actie of gebaar van de ene partij beïnvloedt kleine acties of gebaren van de andere partij. Nu eens is het ‘veille’, dan weer ‘surveille’…
Het klankmateriaal: kleine, gefnuikte, gearticuleerde klanken, samen met andere typisch ongewilde geluiden, nevenproducten die normalerwijze buiten de technische controle van de instrumentalist blijven (deze compositie is een verhaal over het winnen en verliezen van controle over de zijdelingse effecten van de eigen handelingen). De elektronica (signal processing computer) versterkt en vervormt lichtjes het instrumentale materiaal, maar de manier waarop hangt grotendeels af van de instrumentale uitvoering zelf, waarvan de nuances de real-time variabelen tijdens de computer processing sturen. Op hun beurt worden de instrumentalisten zelf beïnvloed door de klanken van de elektronica, in een keten van oorzaken en gevolgen. Net als bij alle inspanningen in de ruimere socio-politieke context is deze muziek het epifenomeen van een proces waarbij alles met alles in verbinding staat. Dit is een politieke compositie, in die zin dat het thema handelt over ‘technologisch bemiddelde menselijke relaties’. Een goede balans tussen de drie uitvoerders wordt gehoord als een statische klankomgeving, een eerder vage sonoriteit ontdaan van elke bijzondere oriëntatie. Bij gelegenheid wordt het drietal ertoe gebracht om (of kan het niet anders dan) dat breekbare evenwicht te doorbreken. In die crisismomenten, gehoord als meer gebarende en georiënteerde passages, worden ze verzocht om hun spel aan te passen en het verloren evenwicht te herstellen, door te controleren en te verhinderen dat het algemene proces uit controle raakt… De klank weerspiegelt deze inspanningen, de inspanningen van een zelfregulerend systeem bij het in stand houden van zijn interne, noodzakelijke evenwicht.
Veille, Surveille werd op 2 oktober 2005 gecreëerd tijdens TRANSIT door Eva Reiter, Tom Pauwels en Paolo Pachini. (Agostino Di Scipio)
De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.