Wat betekent deze titel? Dat ik, door het refereren aan Beethoven, ‘schrik heb om vooruit te gaan’? De titel is het provocatieve bijproduct van een kleinschalig onderzoek (mijn nadruk ligt namelijk op het componeren, wat steeds in het heden en onvermijdelijk ‘a priori’ gebeurt, in tegenstelling tot de musicologie, die altijd ofwel ‘post priori’, ofwel ‘waarzeggerij’ is). Robin Adair is het onderwerp van een volksliedje – mogelijk Iers (zoals Beethoven dacht) of Schots. Beethoven was geïnteresseerd in generische volksliederen als zijnde MUZIEK: omdat hij ze intrigerend en sexy vond, en niet vanuit enige nationalistische ijver, noch om ze simpelweg tegen betaling te arrangeren. Hij herinnerde zich dit specifieke volkslied niet meer dan dat ik dat doe, hoewel ik durf te stellen dat de meeste componisten, zelfs nu (ver in Beethovens toekomst) een verkeerd beeld hebben van deze stereotiepe opvatting. Natuurlijk heeft een volkslied bij definitie een sociale, humanistische en politieke component, die zowel expliciet duidelijk wordt gesteld in de tekst, als impliciet aanwezig is in de modaliteit en de melodische contouren.
Wat we ‘weten’ is datgene wat we ons kunnen herinneren en in variërende mate ook datgene wat we hebben geleerd. Ik kende Beethoven niet persoonlijk, ik vind zijn MUZIEK nog steeds provocatief en uitdagend, maar ik hecht er niet MEER belang aan dan aan de muziek die ik zelf schrijf, of aan de muziek van een handjevol generatiegenoten die ik respecteer en inderdaad liefheb. Beethoven was geen Ier. Hij was dan ook vervreemd van dit onderwerp – Ierse volksmuziek – maar desalniettemin was hij er door geprikkeld en werd hij er door uitgedaagd. Hij zou zich gerealiseerd hebben dat Muziek meer is dan Geluid, indien je, terwijl je componeert, de muziek die je voor ogen hebt NOTEERT. Als componist moet je worstelen met zowel het oor als het oog, en ook met datgene wat de bedrading in je hersenen je voorstelt (vanuit de ervaring? vanuit de verbeelding?). Beethoven spendeerde veel van zijn tijd aan het schrijven. Uit zijn schetsboeken (het zich proberen in te beelden van het geluid) valt af te leiden hoe hem dat zowel hielp als hinderde bij het ‘componeren’. Toen hij uiteindelijk doof werd, moest hij zich het geluid proberen te herinneren. De onbevreesde held is een Romantisch voorwendsel. In de actualiteit van een heden (dat zowel ongevraagde herinneringen aan het verleden als visioenen van de toekomst omvat), wordt Beethovens verstoring van de ‘Irische Volksweise’ de centrale focus van een set van antwoorden, nieuwe versies, mash-ups en samples. Met al deze informatie, hoef je je nauwelijks nog te concentreren op, of te luisteren naar het eigenlijke Kunstwerk. [Michael Finnissy]
Concert Transit 2016 Soetezaal STUK 29 oktober 2016 door Ian Pace.
Ian Pace - piano
Componist Michael Finnissy (°1946) is gefascineerd door de politieke aspecten van muziek. Hij gelooft dat alle muziek in zekere zin ‘programmatisch’ is, gezien ze binnen een cultuur ontstaat die zowel de muzikale als buitenmuzikale bekommernissen van de componist reflecteert. Zijn politiek en sociaal engagement is steeds prominenter geworden doorheen zijn carrière. Finnissy gaf les aan de Royal Academy of Music, de University of Sussex en is momenteel professor compositie aan de Universiteit van Southampton.
MATRIX doet haar best alle rechthebbenden met betrekking tot materiaal op deze website te achterhalen. Wie meent dat zijn/haar materiaal onrechtmatig hier is gebruikt, verzoeken wij ons te contacteren.
Het opnamefragment kan u ook ontlenen uit de collectie van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek] te Leuven.
Openingsuren: dinsdag & woensdag (10u-18u), donderdag & vrijdag (14u-18u)
Meer informatie: info@matrix-new-music.be
De TRANSIT collectie is een initiatief van MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek], in samenwerking met Festival 20/21 en met de steun van Stad Leuven.